آرامگاه فردوسی

آرامگاه ابوالقاسم فردوسی , در میان افرادی که شهر مشهد مقدس را تحت عنوان مقصد مسافرت خویش تعیین می نمایند , دوچندان آشناست و اما تحت عنوان یکی جاذبه های جذاب مشهد مقدس , هم موردپسند بخش اعظمی از گردشگران تور مشهد ارزان قرار می‌گیرد .

فردوسی یکی شاعران و وسیع ترین حماسه سرای پارسی است که آرامگاه آن در ۲۰ کیلومتری شمال مشهد مقدس و در باغی با صفا , جای‌دارد . آرامگاه فردوسی به وسیله هوشنگ سیحون , و مبتنی بر طرح گذشته که به وسیله حسین لرزاده تشکیل شده بود , پباده سازی و نوسازی شد . این ساختمان در سال ۱۳۱۳ و به طور همزمان با برگزاری آئین های هزاره فردوسی بهره برداری شد .

تاریخچه آرامگاه فردوسی :
آرامگاه فردوسی در زمان مورخ با فراز و نشیب های اکثری همراه شده‌است . بعد از مرگ فردوسی , به دلیل داشتن مذهب شیعه , اذن دفن اورا در هیچ گورستانی نمی دادند و به بدون چاره باطن گلشن خودش , در شهر تابران توس و نزدیک دروازه شرقی شهر رزان , به خاک سپرده شد . با اینکه هیچ حرم و آرامگاهی برای قبر او در حیث گرفته نشده بود , البته کماکان هم محلی دانش و ادب و آن ها که اهل فرهنگ و تمدن و معرفت بودند , خصوصی به مزار این شعر سرا بزرگ می زدند و ارادت خویش را نسبت به‌این شعر سرا نامی , ابراز می کردند .
مبتنی بر پیشگفتاری که در کتاب شاهنامه بایسنقری , که صرفا ورژن از شاهنامه اساسی و تندرست ما‌نده در دنیا است , آمده که فردی به اسم ارسلان حاذب , که از سرداران مسعود غزنوی و از شیفتگان فردوسی بود , برای نخستین بار , یک آرامگاه بر فراز بقاع فردوسی احداث کرد .
این سازه در حدود ۱۰۰ سال پابر جا بود به گونه ای که شواهدی در مورخ نشان میدهد که در سال ۵۱۰ هجری قمری این آرامگاه هنوز وجود داشت . طبق پژوهش ها صورت گرفته , به لحاظ میرسد که‌این سازه در سالیان ۵۴۸ , ۵۵۲ , ۵۵۳ هجری قمری و در هنگام هجوم گروهی از ترکان غارتگر به اسم غز ها , و حتی‌د‌ر در حین حمله ها لشکریان چنگیز و پسرش تولی خان به توس در سالهای ۶۱۷و ۶۱۸ هجری قمری , کماکان تندرست ما‌نده بود . ولی بعداز گذشت تعدادی سال و در سالهای ۶۳۸ تا ۶۴۱ هجری و در حین حکمرانی گرگوز که یکی چهار حکمران و کارگزار امپراطوری مغول بود , بنای آرامگاه ویران شده و از مصالح آن برای ساخت قلعه ای در توس به کار گیری شد .
باغی که امروزه بنای آرامگاه فردوسی در آن جای‌دارد , در حدود ۶ هکتار است که علاوه بر گلشن و آرامگاه , موزه و کتابخانه ای هم درین این شرکت موجود است .
آرامگاه فردوسی به طریق بناهای پرسپولیس و بقاع کوروش در پاسارگاد , ایجاد شده است , این آرامگاه از سه بخش درست شده که او‌لین بخش آن میانی ترین بخش است و از سنگ مرمری به بعد ها یک در یک و نیم متر و حدود نیم متر طول درست شده شده‌است , که در راس و در سکوی مرمری قرار گرفته , بخش دوم آن مشتمل بر تالاری است که به صورت مربع می‌باشد و سنگ آن از متاع مرمر است و باطن آن با کاشی تزیین شده و چهارتا ستون بلند به دو راز ستون بزرگ در چهار کناره این سالن موجود هست که تصویر مردی بالدار بر بالای ضلع جنوبی بنای اساسی , صورت گرفته که خصوصیت های بنای پرسپولیس را به خاطر میاورد . سو‌مین بخش آن محوطه پله پله پوشیده از سنگ مرمر است که اتاقی روی آن قرار گرفته و تعداد متعددی از اشعار فردوسی بر روی دیوار حک شده‌است . گفته میشود حسین حجارباشی زنجانی , سنگتراشی و حجاری های سنگ سازه و قبر را انجام داده است .

موزه فردوسی :
در قبل در بخش شمال غربی این گلشن , یک چایخانه سنتی به وسعت ۶۰۰ متر مربع وجود داشت که تحت عنوان استراحتگاه برای بازدیدکنندگان , در حیث گرفته شده بود , البته با کشف اثرها باستانی در شهر دیر باز توس و همینطور اهدای شی ها تاریخی به وسیله اشخاص متفاوت , این چایخانه در سال ۱۳۶۱ به موزه تبدیل شد . ولی به دلیل نداشتن تناسب فضای جانور با محتوای موزه , در سال ۱۳۸۴ مرحوم پزشک معالج بهروز احمدی زیرنظر سازمان کل موزه های اداره به جا مانده فرهنگی , صنعت های دستی و توریسم , طرح دیگری را برای آن اجرا کرد .
امروزه اشیایی که در‌این موزه موجود است در چهار جور و با معنی و مفهوم متعدد ارائه می شود :
۱ . اثر ها سنگی کشف شده از دوران پیش از مورخ که از دشت توس و اطراف کشف رودکه دربرگیرنده اشکال قطعات سفال در عصر های اسلامی و پیش از اسلام است , سکه های طلا جواهرات و نقره زمان اسلامی , دیگر اثرها کشف شده از حفاری های شهر توس نظیر تنگ ها , عطردان ها , پیه سوزها
۲ . اشیای رزمی و پهلوانی که نشان دهنده روحیه حماسی و پهلوانی مردم این حیطه بوده , مثل گونه های وسایل سوارکاری , سپر , گرز و تیرو کمان , کشف وسایل موسیقی , وجود گونه های کتاب ها و شاهنامه همچون اسکن شاهنامه مشهور به فلورانس , نسخه برداری شاهنامه بایسنقری , شاهنامه ۷۳ کیلو گرمی که بوسیله آقای عبدالرحیم جعفری موسس و صاحب و مالک انتشارات امیرکبیر اهدا شده‌است .
۳ . اشیای درست شده در طول فردوسی و در قرن ۴ و ۵ هجری که دربرگیرنده گونه های ظروف سفالی لعاب دار و فارغ از لعاب و مفرغی می یاشد .
۴ . اشیای نفیس اهدایی مثل اشکال تابلوهای نگارگری از رخ فردوسی , اثر ها نگارگری معلم علی رخسار که از مهم ترین شاگردان مدرس کمال الملک بوده است . گونه های قالی‌کوچک , فرش و انوع هنرهای ظریفه
کتابخانه ای که درین این موسسه جای دارد بیشتر کاربری تشریفاتی داشته و اتاق ضلع شرقی آن  به تالار پذیرایی آرامگاه اختصاص دارد که فرش نفیسی با متراژ ۳۷ متر مربع که در کارخانه صابر مشهد بافته شده، در کف اتاق دیده می شود.